Niewiele modeli elektrycznych wzbudziło tak gorące dyskusje jak kompaktowy SUV amerykańskiej marki, który w ciągu zaledwie kilku lat wspiął się na pierwsze miejsca list sprzedaży w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Teraz producent zamierza powalczyć o jeszcze większy wolumen, wprowadzając na rynek skromniej wyposażoną odmianę Standard. Posunięcie to ma szansę zdefiniować od nowa pojęcie „budżetowego” samochodu na prąd, a jednocześnie wywrzeć presję cenową na pozostałych graczy segmentu.

Dlaczego obniżka ma znaczenie dla całego rynku

Od drugiej połowy 2022 r. największe koncerny motoryzacyjne coraz śmielej przyspieszają debiuty elektryków, ale równolegle zmagają się z rosnącymi kosztami surowców i logistyki. Tymczasem producent z Fremont od początku 2023 r. kilkukrotnie korygował cenniki w dół, godząc się na niższe marże w zamian za utrzymanie dominującego udziału w rynku. W rezultacie standardowa wersja Modelu Y, wcześniej kosztująca w USA 44 990 USD, stanie teraz o 5 000 USD taniej. Przy obecnych kursach przekłada się to na około 145 000 zł – przed ewentualnymi dopłatami państwowymi. To kwota zbliżona do dobrze wyposażonego hatchbacka segmentu kompaktowego z napędem benzynowym, co diametralnie zmienia percepcję kosztu wejścia w elektromobilność.

Ruch amerykańskiej marki uderza szczególnie w młode, dynamicznie rosnące firmy z Chin, które dotąd budowały przewagę głównie atrakcyjną ceną. Według danych JATO Dynamics w 2023 r. już 34 % rejestracji nowych samochodów elektrycznych w Europie przypadło na modele wycenione powyżej 50 000 EUR. Każde kolejne obniżenie progu wejścia poniżej tej granicy zwiększa bazę klientów, a jednocześnie zmniejsza przestrzeń cenową dla licznych debiutantów zza Wielkiego Muru.

Co się zmieni w wersji Standard

Aby umożliwić redukcję ceny bez drastycznego wpływu na koszty produkcji, firma sięgnęła po kilka prostych, ale wyraźnych cięć wyposażenia. Przede wszystkim zrezygnowano z panoramicznego, szklanego dachu – elementu, który dotąd wyróżniał każdy egzemplarz modelu i podkreślał poczucie przestronności kabiny. Dach z tłoczonej stali ogranicza dopływ światła, lecz pozwala zmniejszyć masę pojazdu oraz przyspieszyć montaż. Drugi widoczny z zewnątrz detal to brak charakterystycznej listwy LED łączącej reflektory po ostatnim faceliftingu. Ta stylistyczna różnica sprawia, że najtańszy wariant będzie łatwy do rozpoznania, choć kształt nadwozia i aerodynamika pozostaną bez zmian.

We wnętrzu znajdziemy mniejszy, 15,4-calowy ekran główny (zamiast 17-calowego), tapicerkę z trwałej tkaniny, ręczną regulację nawiewów na drugą strefę i tradycyjny, mechaniczny mechanizm ustawiania kolumny kierownicy. W drugim rzędzie zniknie również dodatkowy wyświetlacz multimediów wprowadzony przy okazji modernizacji zeszłorocznej. Dla części nabywców kluczowa może okazać się wiadomość, że Standard bazuje na akumulatorach LFP, które pozwalają bezpiecznie ładować do 100 % pojemności, ale oferują nieco skromniejszy zasięg niż pakiet z ogniwami NCA montowany w odmianie Long Range. W praktyce oznacza to około 430 km według WLTP, co pokrywa typowe potrzeby miejskie i podmiejskie.

Polskie realia cenowe i potencjalne dopłaty

W naszym kraju startowa cena 184 990 zł za wersję Long Range po ubiegłorocznych przecenach już zrobiła wrażenie, zwłaszcza biorąc pod uwagę przyspieszenie do 100 km/h w 6,1 s oraz przestronne wnętrze znane dotąd z droższych SUV-ów klasy średniej. Jeśli utrzyma się trend różnicy wynoszącej około 20 000 zł pomiędzy wersjami, Model Y Standard mógłby debiutować w salonach z kwotą bliską 165 000 zł. Program „Mój Elektryk” zapewnia dziś nawet 27 000 zł dopłaty dla osób fizycznych z Kartą Dużej Rodziny. W skrajnym scenariuszu finalny koszt zakupu spadłby więc poniżej 140 000 zł – pułapu kojarzonego raczej z segmentem B, a nie z autem mierzącym 4,75 m.

Taka kalkulacja podważa stereotyp, że pojazdy bezemisyjne pozostają poza zasięgiem finansowym przeciętnego kierowcy. Jednocześnie może zmusić konkurencję do rewizji własnych strategii cenowych. Już dziś Volkswagen, Hyundai czy Renault rozważają tańsze wersje swoich bestsellerów, natomiast w segmencie budżetowym Stellantis szykuje produkcję miejskich modeli na platformie STLA Small. Rośnie więc prawdopodobieństwo gry cenowej, w której dotychczasowe argumenty dotyczące wysokich kosztów baterii stają się coraz mniej przekonujące.

Co zyska, a co straci przyszły użytkownik

Decydując się na odmianę Standard, nabywca godzi się na kilka ustępstw w kwestii komfortu i prestiżu, ale w zamian zyskuje znaną z droższych wariantów architekturę napędu, szybkie aktualizacje over-the-air i dostęp do rozbudowanej sieci ładowarek dużej mocy. Silnik elektryczny o mocy około 220 kW nadal zapewni sprint do setki w czasie poniżej siedmiu sekund – wynik, którego nie osiąga większość konkurencyjnych SUV-ów z czterocylindrowymi silnikami benzynowymi. Platforma podwoziowa oraz układ jezdny pozostają identyczne, co gwarantuje stabilne prowadzenie i korzystny współczynnik oporu powietrza na poziomie 0,23.

Największym kompromisem może się okazać mniejsza ilość naturalnego światła w kabinie oraz brak wybranych udogodnień multimedialnych. Dla części użytkowników decydujących się na auto rodzinne istotne może być również to, że uproszczona specyfikacja jest obecnie dostępna wyłącznie z napędem na tylną oś, podczas gdy warianty Long Range i Performance oferują układ AWD. Z drugiej strony LFP cechuje się wyższą liczbą cykli ładowania – to atut w przypadku intensywnej eksploatacji miejskiej flot czy car-sharingu.

Perspektywy dla branży elektromobilnej

Strategia wprowadzenia Modelu Y Standard koresponduje z zapowiedziami budowy fabryk nowej generacji 4680 oraz dalszego upraszczania procesu montażu poprzez ogromne odlewy karoserii (giga-castings). Każdy taki krok obniża koszty, a jednocześnie zwiększa bariery wejścia dla konkurentów potrzebujących bilansować duże inwestycje w linie produkcyjne z rentownością. Na horyzoncie rysuje się więc scenariusz podobny do rynku smartfonów, gdzie agresywna polityka cenowa na przestrzeni dekady doprowadziła do gwałtownej demokratyzacji technologii. Jeżeli historia się powtórzy, najbliższe lata przyniosą dalszy spadek średnich cen elektryków przy jednoczesnym wzroście wymagań konsumentów względem zasięgu i wyposażenia.