Polski rynek wtórny co roku przyciąga około trzech milionów nabywców samochodów, z czego ponad połowa sięga po auta importowane. Dla większości kupujących pierwszą, fundamentalną decyzją pozostaje wybór kanału zakupu: komis, którego działalność regulują przepisy o obrocie profesjonalnym, czy transakcja bezpośrednia z właścicielem prywatnym. Różnice między tymi ścieżkami dotyczą nie tylko ceny, ale także zakresu ochrony prawnej, komfortu formalności oraz ryzyka technicznego. Poniżej przedstawiamy najważniejsze korzyści i zagrożenia obu rozwiązań, a na końcu – zestaw praktycznych wskazówek, które pomogą podjąć świadomą decyzję.

Zalety i pułapki kupna w komisie

Profesjonalny sprzedawca podlega rygorom ustawy o prawach konsumenta oraz przepisom Kodeksu cywilnego dotyczącym rękojmi. W praktyce oznacza to, że przez dwa lata od wydania pojazdu kupujący może żądać usunięcia ukrytych wad, obniżenia ceny lub nawet odstąpienia od umowy, jeżeli usterka okaże się istotna. Dodatkowym atutem jest możliwość uzyskania faktury – często w formule „VAT-marża” – co ułatwia ewentualną dalszą odsprzedaż bez podatkowych komplikacji.

Komisy, zwłaszcza te współpracujące z większymi grupami dealerskimi, oferują także programy serwisowe, opcję jazdy próbnej, udostępnienie podnośnika czy raportu diagnostycznego. Nabywca może ponadto skorzystać z finansowania na miejscu – leasingu lub kredytu – co skraca ścieżkę uzyskania środków.

Za wygodę i wyższą ochronę prawną trzeba jednak dopłacić. Marża komisu, koszty przygotowania auta do sprzedaży oraz prowizje pośredników podbijają ostateczną cenę samochodu nawet o 10-15 proc. Raporty branżowe wskazują również na selekcję asortymentu – najbardziej atrakcyjne auta szybko trafiają do sieci dealerskich, a te mniej pewne często pozostają w wolnym obrocie. Do często spotykanych mankamentów należą ograniczony dostęp do pełnej historii serwisowej, kosmetyczne naprawy lakiernicze maskujące drobne kolizje oraz gwarancje realizowane przez zewnętrzne firmy, których realny zakres potrafi być wąski.

Zakup od osoby prywatnej

Transakcja z pierwszym właścicielem to szansa na niższą cenę, bo sprzedający nie dolicza marży handlowej. Badania portali ogłoszeniowych pokazują, że średnia różnica między ofertą prywatną a komisem o porównywalnych parametrach wynosi około 8 proc. Dodatkowym plusem może być bardziej szczegółowa wiedza poprzedniego posiadacza o historii napraw i sposobie eksploatacji pojazdu.

Ryzyko jest jednak większe. Rękojmia między osobami fizycznymi może zostać umownie ograniczona, a odpowiedzialność sprzedawcy za wady wygasa już po roku. W praktyce oznacza to, że ewentualne usterki ujawnione po podpisaniu umowy najczęściej obciążą kupującego. Ponadto to na nabywcy spoczywa obowiązek weryfikacji numeru VIN w bazach Centralnej Ewidencji Pojazdów, sprawdzenia zgodności przebiegu z danymi z okresowych badań technicznych oraz ustalenia, czy auto nie figuruje w rejestrach szkód całkowitych lub kradzieży.

Przez brak pośrednika łatwiej negocjować cenę, lecz trudniej uzyskać dogodną formę finansowania – banki wymagają dodatkowych dokumentów potwierdzających legalne pochodzenie samochodu. Wreszcie, kupujący musi sam zorganizować oględziny w autoryzowanym serwisie lub u niezależnego diagnosty, co generuje dodatkowe koszty i wydłuża proces nabycia.

Strategia bezpiecznego zakupu – lista kontrolna

1. Weryfikacja dokumentów: porównaj numer VIN na nadwoziu, szybach i w książce serwisowej; sprawdź, czy dowód rejestracyjny zawiera wzmianki o istotnych szkodach lub „adnotację VAT”.

2. Historia serwisowa: poproś o wydruki z systemów dealerskich, faktury za naprawy oraz raport przebiegu z ostatnich przeglądów technicznych. Brak dokumentacji powinien automatycznie obniżyć cenę lub skłonić do rezygnacji z zakupu.

3. Oględziny karoserii: miernik lakieru wskaże miejsca szpachlowane; odchylenia powyżej 200 µm sugerują naprawę powypadkową. Warto sprawdzić również spawy pod uszczelkami i spasowanie elementów.

4. Diagnostyka komputerowa: podłączenie testera OBD-II pozwala odczytać błędy układu napędowego, liczbę regeneracji filtra DPF czy realny przebieg zapisany w sterownikach.

5. Jazda próbna: minimum 15 km w różnych warunkach (miasto, trasa, odcinki z gorszą nawierzchnią). Zwróć uwagę na przyspieszenie, pracę skrzyni biegów, hałas łożysk i stabilność zawieszenia.

6. Umowa kupna-sprzedaży: dopilnuj, by zawierała pełny opis pojazdu, stan licznika, liczbę kluczyków oraz oświadczenie sprzedającego o braku ukrytych wad. W przypadku komisu domagaj się załącznika w postaci protokołu zdawczo-odbiorczego.

Jak wybrać właściwą ścieżkę

Dla kupujących ceniących wygodę i wyższą ochronę prawną, komis lub dealer pozostaje logicznym wyborem, mimo wyższej ceny. Osoby dysponujące mniejszym budżetem, posiadające czas oraz wiedzę techniczną, mogą natomiast śmiało rozważyć rynek prywatny, pod warunkiem przeprowadzenia gruntownych oględzin i analizy dokumentacji. Decyzja powinna uwzględniać zarówno koszty zakupu, jak i potencjalne wydatki eksploatacyjne w pierwszych latach użytkowania.