Modernizacja liczącego około 100 km odcinka Białystok – Ełk otwiera północno-wschodniej Polsce drogę do szybkiej kolei o standardzie międzynarodowym. Przedsięwzięcie włączone do korytarza Rail Baltica – osi łączącej Warszawę z krajami bałtyckimi i docelowo Helsinki – ma stworzyć dwutorową, zelektryfikowaną linię zdolną obsługiwać pociągi pasażerskie jadące 200 km/h i ciężkie składy towarowe. Dzięki temu region zyska najkrótszy w historii czas przejazdu między dwiema największymi aglomeracjami Podlasia i Mazur, a cała trasa stanie się kluczowym fragmentem sieci TEN-T.

Parametry techniczne i systemy sterowania

Podstawą projektu jest dobudowa drugiego toru na całym przebiegu oraz kompleksowa wymiana nawierzchni wraz z odwodnieniem i wzmocnieniem podtorza. Geometryczne parametry łuków, rozjazdów i skrajni wyznaczono dla prędkości projektowej 200 km/h, przy czym ruch towarowy zakłada docelowo 120 km/h. Linia zostanie w pełni zelektryfikowana w systemie 3 kV DC, a na mostach i wiaduktach zamontowane będą wieszaki o podwyższonej wytrzymałości na drgania generowane przy dużych prędkościach. Bezpieczeństwo i interoperacyjność zapewni Europejski System Sterowania Pociągiem ETCS poziomu 2, wspierany przez cyfrowe radiotelefony GSM-R oraz urządzenia diagnostyczne umożliwiające zdalny monitoring torów.

Nowe stacje, przystanki i obiekty inżynieryjne

Na modernizowanym odcinku gruntownie przebudowanych zostanie osiem stacji i dziesięć przystanków. Wszystkie otrzymają wysokie, 76-centymetrowe perony dostosowane do ruchu bezstopniowego, energooszczędne oświetlenie LED, windy, a także tablice dynamicznej informacji pasażerskiej zintegrowane z systemami miejskimi. Równolegle powstaną 24 obiekty inżynieryjne – w tym cztery mosty o zwiększonej nośności, kilkanaście wiaduktów drogowych oraz przepusty ekologiczne dla zwierząt. Ponad 30 przejazdów kolejowo-drogowych zastąpią bezkolizyjne skrzyżowania, co zredukuje ryzyko wypadków i wyeliminuje korki w ruchu samochodowym.

Budżet i harmonogram realizacji

Całościowy koszt przedsięwzięcia szacuje się na około 6 mld zł, z czego znaczną część pokryją środki Unii Europejskiej w ramach instrumentu CEF oraz Funduszu Spójności. Umowę z generalnym wykonawcą – konsorcjum krajowych spółek kolejowych i inżynieryjnych – planuje się podpisać w I kwartale 2026 r. Roboty zostaną podzielone na trzy etapy, aby utrzymać ruch pociągów w systemie jednotorowym. Zakończenie głównych prac ziemnych przewiduje się na 2029 r., a uruchomienie pełnej prędkości eksploatacyjnej po uzyskaniu certyfikacji ETCS na początku kolejnej dekady.

Wpływ na mobilność i gospodarkę regionu

Skrócenie czasu podróży pomiędzy Białymstokiem a Ełkiem do niespełna 60 minut uczyni kolej realną alternatywą dla transportu samochodowego na trasach lokalnych i dalekobieżnych. Dwutorowy układ umożliwi zwiększenie częstotliwości połączeń z obecnych kilku do kilkunastu par pociągów na dobę, a lepsza przepustowość pozwoli uruchomić dodatkowe składy intermodalne łączące terminale w Małaszewiczach, Suwałkach i litewskim Kownie. Przedsiębiorcy zyskają szybszy dostęp do rynków skandynawskich oraz portów w Gdańsku i w Tallinnie, co według analiz Instytutu Kolejnictwa może podnieść regionalny ruch towarowy o ponad 30% w ciągu pięciu lat od zakończenia inwestycji. W efekcie linia Białystok – Ełk stanie się ważnym katalizatorem rozwoju turystyki, logistyki i przemysłu wschodniej Polski, a jednocześnie wzmocni transeuropejskie połączenia kolejowe na osi północ–południe.